Manisa Bağcılık Araştırma Enstitüsü Organomineral Gübre Raporu

SULTANİ ÇEKİRDEKSİZ ÜZÜM ÇEŞİDİNDE FARKLI FORM VE DOZDAKİ ORGANOMİNERAL GÜBRELERİN VERİM VE KALİTEYE OLAN ETKİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Özen MERKEN Akay ÜNAL Mustafa Sacit İNAN

Selçuk KARABAT

Manisa Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

ÖZET

Bu çalışmada Sultani Çekirdeksiz Üzüm çeşidinde farklı form ve dozlardaki organomineral gübrelerin verim ve kaliteye olan etkileri araştırılmıştır. Uygulamalar Manisa Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü Sultani Çekirdeksiz Üzüm bağında yapılmıştır. Denemede özel bir firmanın organomineral gübreleri kullanılmıştır. Toprak verimliliği yönünden organik maddenin bitkisel üretimde önemi bilinmektedir. Bu gübreler mineral besin maddelerini ve ve organik madde ihtiva etmesi nedeniyle “organo-mineral”gübre olarak tanımlanmaktadır.

Tam olgunlaşmamış (devamlı humus meydana gelmemiş) hayvansal ve bitkisel kaynaklı organik gübrelerin mineral gübrelerle birlikte uygulanması, uygulanan mineral gübrelerin etkinliğini artırmaktadır. Bu çalışmada leonardit (ham linyit) mineralinden elde edilen humus (humik asit + fulvik asit ) maddesi ile kaplanarak üretilen organomineral gübreleri ile bağda yaygın olarak kullanılan mineral gübrelerin karşılaştırılmaları ile bunların verim ve kaliteye etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler : organomineral gübre, mineral gübre, verim, kalite

MATERYAL – METOT

Uygulamalar Manisa Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü Sultani Çekirdeksiz Üzüm deneme bağında gerçekleştirilmiştir. Denemede özel bir gübre firmasının organomineral gübreleri kullanılmıştır.2011 ve 2012 yıllarında yürütülen çalışmada tesadüf parselleri deneme desesine göre kurulan parselde üç farklı gübre ve üç farklı gübre dozu kullanılmıştır.. Her uygulamada üç tekerrür ve her tekerrürde 5 asma olacak şekilde deneme oluşturulmuştur.

Bu çalışmada Sultani Çekirdeksiz Üzüm çeşidinde farklı form ve dozlardaki organomineral gübrelerin verim ve kaliteye olan etkileri araştırılmıştır. Denemede taban gübrelemede 7.18.20 ve 11.5.25 formunda iki farklı organomineral ve bu organomineral gübreleri karşılaştırmak için ise bağların gübrelenmesinde genel olarak tercih edilen Amonyum Sülfat, Triple Süper Fosfat (T.S.P.) ve Potasyum Sülfat mineral gübreleri kullanılmıştır. 7.18.20 ve 11.5.25 formundaki organomineral gübrelerinden 25 kg/da, 45 kg/da ve 65 kg/da olmak üzere üç farklı doz uygulanmıştır. Amonyum Sülfat , Triple Süper Fosfat (T.S.P.) ve Potasyum Sülfat mineral gübrelerinde ise sırasıyla 30-15-20 kg/da, 35-20-25 kg/da ve 40-25-30 kg/da olmak üzere üç farklı doz uygulanmıştır. Tüm uygulamalara ilk sulamadan önce 10 kg/da Amonyum Nitrat (%33N) gübresi uygulanmıştır. Uygulamaların etkilerini belirlemek için yaş üzüm verim ve kalite değerleri alınmıştır. Hasat sırasında omçaların her birinin salkım ağırlığı (g), salkım sayısı (adet/omca) değerleri alınarak verim (kg/omca) değerleri belirlenmiştir. Hasattta alınan tane örneklerinde, tane ağırlığı (g), suda çözünür kuru madde (%) ve titre edilebilir asitlik (g/1) değerlerine bakılmıştır. Deneme sonuçlarının istatiksel değerlendirmeleri Jump istatistik programı kullanılarak yapılmış, ortalamalar arası farklılıklar LSD testi yapılarak gruplar arası fark %5 önemlilik düzeyinde belirlenmiştir.

SONUÇLAR VE TARTIŞMA

Çolakoğlu (1995) organik ve mineral gübrelerin birlikte üretilerek tarımda kullanılmasının sürdürülebilir tarım bakımından önemli olduğunu ifade etmiştir. Çolakoğlu (1996) organomineral gübre üretimine yeni yaklaşımlar isimli çalışmasında humusa bitki besin maddeleri ilave edilerek üretilmekte olan organomineral gübrelerin çeşitli ticari isimler altında ülkemize ithal edilmekte ve bazı üreticiler tarafından kullanılmakta olduğunu ifade etmiştir. Ayrıca araştırıcı ham materyal bakımından yeterli ve kaliteli kaynaklara sahip olan ülkemizde organomineral gübrelerin üretilmesi ile kontrollü tarım sistemi olarak bilinen “sürdürülebilir tarım” sisitemi içinde geniş çaplı üretim yapmanın mümkün olacağını bildirmiştir. 2011, 2012 ve yıllar ortalaması uygulamaların tane ağırlığına (g) etkisi incelendiğinde istatiksel olarak önemli çıkmamasına rağmen, 2011 yılında uygulamaların tane ağırlığına etkisini incelediğinde I. gübrenin 3.dozunun 1,66g ile e yüksek, üç farklı gübrenin 1.dozlarına bakıldığında II. gübrenin 1. dozu 1,38g ile en yüksek değeri verdiği tespit edilmiştir. 2012 yılında ise II. gübrenin 2. Dozu 1,52g ile üç farklı gübrenin 1. dozlarına bakıldığında I. gübrenin 1. Dozu 1,41g, III. gübrenin 1. dozu 1,47 g en yüksek değeri verdiği tespit edilmiştir. İki yılın ortalaması dikkate alındığında ise I. gübrenin 3. dozu 1,57g ile en yüksek, ile üç farklı gübrenin 1. dozlarına bakıldığında I. 1. Dozu 1,35g, II. 1. dozu 1,38g ve III. 1. Dozu ise 1,57g değerleri belirlenmiştir. Kurmysheva ve Efremov (1998) yaptıkları çalışmada mineral ve organomineral gübrelerin toprağın kimyasal özellikleri üzerine etkisini incelemişlerdir. Araştırıcılar mineral gübrenin tek başına uygulanmasının topraktaki humus miktarını arttırmadığını, organomineral gübre uygulamalarının toprağın verimini arttırmak adına daha iyi sonuç verdiğini saptamışlardır. 2011, 2012 ve yıllar ortalaması uygulamaların verim (kg/omca) etkisi incelendiğinde istatiksel olarak önemli çıkmamasına rağmen, 2011 yılında II.2 uygulaması ile 10,67 kg/omca ve I.3 uygulaması ile 12,10 kg/omca en yüksek değerler alınmıştır. 2012 değerlerinde ise II.1 uygulaması 12,72 kg/omca ve III.1 uygulaması 13,67 kg/omca ile en yüksek verim değerlerini vermiştir. İki yılın ortalamasına baktığımızda III.1 uygulaması ile 12,09, II.2 uygulaması ile 11,53 ve II.1 uygulaması ile 11,26 değerleri elde edilmiştir. Bojinova ve ark. (1999) mineral ve organomineral gübrelerin baharlık arpanın gelişimine, besin element içeriğine ve verime etkileri konusunda çalışmışlardır. 3 yıl boyunca bitki ve toprak analizleri yapılmıştır. Sonuçta organomineral gübrenin uygulandığı parsellerdeki arpa bitkisinin gelişimi daha iyi olmuş ve verim amonyum nitrat ve süperfosfat gibi mineral gübrelere oranla % 15.2 daha yüksek bulunmuştur.

Calugnati ve ark. (2003) İtalya’ da organomineral gübrenin üzüm üzerindeki etkisini araştırmışlardır. Araştırıcılar organomineral gübrenin üzümün veriminde, vegetatif gelişiminde ve meyve olgunluğunda olumlu etkiler yaptığını bildirmişlerdir. Blagoveshchenskaya ve ark. (2005) organik ve mineral gübrelerin uzun süreli etkileri konusunda çalışmışlardır. Araştırıcılar 5 farklı uygulamayı değerlendirmişlerdir: I. kontrol , II. çiftlik gübresi (N-45, P-20, K-60, kg/ha), III. mineral gübre ( N-80, P-80, K-80, kg/ha), IV. organomineral gübre, düşük doz (N-125 P-100, K-140, kg/ha) ve organomineral gübre ,yüksek doz (N-210, P-165, K-230, kg/ha).

Sonuç olarak, verimi arttırmak ve ekolojik dengeyi korumak açısından en uygun uygulamanın organomineral gübreleme , düşük doz ( N-125, P-100, K-140, kg/ha ) olduğu ifade edilmiştir. Tejada ve ark. (2005) iki farklı organomineral gübre uygulamasının besin maddesi kayıpları ve buğday bitkisinde ürüne etkileri konusunda çalışmışlardır. Bu gübrelerden biri organik + inorganik gübre karışımı, diğeri ise organomineral gübredir. Organik + inorganik gübre karışımı ile muamele edilen topraklarda inorganik azot, fosfor ve potasyum kayıpları fazla olduğu için bu tip topraklara su ile birlikte organomineral gübre uygulanabileceğini tavsiye edilmiştir. Organomineral gübrelerin uygulandığı topraklarda N/P oranı yüksek bulunmuştur. Araştırıcılılar organomineral gübre uygulamasının ; buğday bitkisinde dane protein içeriğinde %2.9, başaktaki dane sayısında % 2.2, metrekaredeki başak sayısında % 3.4, 1000 dane ağırlığında %3.9 ve üründe %2.5 artış sağlandığı saptamışlardır.

Sonuç olarak; 7.18.20 ve 11.5.25 formundaki iki farklı organomineral ve bu organomineral gübrelerini karşılaştırmak için ise bağların gübrelenmesinde genel olarak tercih edilen Amonyum Sülfat, Triple Süper Fosfat (T.S.P.) VE Potasyum Sülfat mineral gübre uygulamalarında verim ve kalite değerleri olarak istatistiki açıdan bir önemlilik ortaya çıkmamıştır. Fakat 2011, 2012 yılları ve iki yılın ortalaması incelendiğinde salkım ağırlığı (g) , salkım sayısı (adet/omca) , verim (kg/omca), tane ağırlığı (g) ve suda çözünür kuru madde (%) değerlerlerinde özellikle organomineral gübre uygulamalarında artışlar tespit edilmiştir. İki yıllık verim ve kalite sonuçları değerlendirildiğinde istatistiki açıdan bir önemlilik ortaya çıkmamış ancak birinci dozların verim bakımından diğer dozlara göre daha iyi sonuç verdiği ortaya çıkmıştır. Ayrıca 7.18.20 gübresinden dekara 25 kg verilmesi ile N + P2O5 + K2O toplamı bakımından dekara 11.25 kg, 11.5.25 gübresinden 10.25 kg ve klasik gübrelerle ise 22.90 kg etkili madde verildiği anlaşılmaktadır. Birinci dozları ile 7.18.20 gübresinden dekara 25 kg , 11.5.25 gübresinden dekara 25 kg , klasik gübrelemeden ise dekara 65 kg uygulama yapıldığında benzer verim ve kalite sonuçları elde edildiği görülmektedir. Toprağa daha az etkili madde verilmesinden dolayı 7.18.20 ve 11.5.25 organomineral gübreler ile üzüm verim ve kalitesi yönünden klasik gübreler ile arasında belirgin bir fark ortaya çıkmasa da , bu yönüyle organomineral gübreler tercih edilebilir. İki yılın ortalaması dikkate alındığında 11.5.25 organomineral gübresinden 7.18.20 organomineral gübresine göre üzüm verim ve kalite değerleri açısından bir miktar daha yüksek değerler elde edilmiştir. Hem bu hem de dekara kullanılan etkili madde miktarının düşüklüğünden dolayı 11.5.25 organomineral gübresi tavsiye edilebilir.

KAYNAKLAR

Blagoveshchenskaya, G.G., Burlakova , L. Yu., Zavalin, A.A., Zyabkina, G.A., Merzlaya, G.E.,Dyshko, V.I., (2005). Stability Of Agrocenoses During Long-Term Use OF Organic And Mineral Fertilizers, Russian Agricultural Sciences Juornal, 12, 14-17.

Colugnatı, G., Crespan , G., Pıcco, D., Bregant, F., Gallas, A., (2003). Effects Of Agronomineral Fertilizers And A Plant Growth Regulator On Grape , Informatore Agrario Journal, 59 (24),67-70.

Çolakoğlu ., H., (1995). Organomineral Gübreler, Doğa Dergisi, Özel Sayı.

Çolakoğlu, H., (1996). Organo-Mineral Gübre Üretimine Yeni Yaklaşımlar , Tr.J. Of Agriculture And Forestry, 20, 25-28

http://www.biocomp.com.tr/index.php/resmi-evraklar/zeytincilik-arastirma-enstitusu-gubre-karsilastirma-raporu.html

Kurmysheva, N.A., Efremov, V.F., (1998). The Effects Of Mineral And Organomineral Fertilizer Systems On The Agrochemical Properties Of Dernopodzolic Soil , Agrokhimiya Journal, 11,5-10.

Kurmysheva, N.A. Efremov, V.F., (1998). The Effect Of Saturation Of The System Of Fertilization Of 26-32 Rotations With Organic Fertilizers On The Yield Of Agricultural Crops And Quality Of Production İn Conditions Of The Moskow Region, Agrokhimiya Journal,8, 26-32

Tejada, M., Benitez, C., Gonzalez, J.L., (2005). Effects Of Application Of Two Organomineral Fertilizers On Nutrient Leaching Losses And Wheat Crop, Agronomy Journal, 97, 960-967